Özel gereksinimli öğrencilerimizin , okuma parçalarını okuma ve anlamada güçlükler yaşadığını görüyoruz. Birçok cümleden oluşan okuma parçalarındaki , pek çok ayrıntıyı yakalamaları oldukça zor oluyor. Bu sebeple okuma parçalarından önce cümle anlama çalışmaları yapmak çok daha yerinde bir yaklaşım olacaktır.
Buradan bakıldığında , okuduğunu anlama çalışmaları içinde , cümle anlama çalışmasının önemi büyük ve anlam boyutunu arttırıcı etkisi yüksektir.
Bu etkiyi verimli kılmak , zorlanmadan , keyifle öğrenmeye olanak sağlamak amacıyla cümleleri azdan/çoğa , basitten/zora doğru aşamalı bir şekilde çalışmak yararlı olacaktır.
Aşamalar Şöyledir;
1. Bir kelimeden oluşan cümleler
2. İki kelimeden oluşan cümleler
3. Üç kelimeden oluşan cümleler
4. Dört kelimeden oluşan cümleler
5. Beş kelimeden oluşan cümleler
6. Altı kelimeden oluşan cümleler
7. Yedi kelimeden oluşan cümleler
Cümle anlama çalışmalarındaki sorularda bütün cümleyi kapsayan cevaplar , öğrencilerimizin okuma - yazma - anlama çalışmalarında zorlanmalarına sebep olmaktadır.
Bu bağlamda , anlamayı kolaylaştırmak amacıyla azdan/çoğa basitten/zora ilkesi çerçevesinde , cümle ile ilgili ( KİM , NE , NEYİ , NE İLE , NEREDE , NEYİNE , NERESİNE , NE ZAMAN , NASIL , NEDEN gibi ) sorulara verilecek cevaplar sırasıyla ;
- Cümleyi oluşturan kelimeleri yoklayan kısa cevaplardan ,
- Kelime gruplarını yoklayan kısmen daha uzun cevaplara ,
-Ardından cümlenin tamamını anlamaya doğru gitmektedir.
Nasıl Çalışalım?
- Kitaptaki cümleyi öğrencimize okutalım.
- Okunan cümleyi oluşturan kelimeleri , kelime kartlarından koparıp cümle oluşturalım.
- Her aşamanın başında , öncelikle biz yapıp öğrencimize model olalım. Sonra öğrenciye yaptıralım. ( Sayfalar ilerledikçe model olmayı azaltalım. )
- Daha sonra cümle anlamaya hizmet eden çoktan seçmeli ve açık uçlu soruları çalışmaya geçelim.
- Bazı cümlelerin sonunda , tahmine yönelik sorularda yer almaktadır. Bu sorularda gerekirse öğrenciyi tahmine yönlendirebilmek amacıyla seçenekler sunabilirsiniz. Dilerseniz , tahmin soruları olmayan cümlelerde de tahmine yönelik sorular sorarak sözlü ve/veya yazılı cevaplar çalışabilirsiniz.
- Her bölümün sonunda öğrencinin cümleleri oluşturan kelime kartlarını ( tamamını ya da sizin seçmiş olduklarınızı ) kullanarak farklı ve anlamlı cümleler oluşturmasını istiyoruz. Gerekirse küçük ipuçlarıyla öğrenciye yardım edebilir veya bu çalışmayı birlikte oyun oynar gibi ( bir ben - bir sen sırasını gözeterek ) eğlenceli bir etkinliğe dönüştürebiliriz.
- Ardından oluşturulan farklı cümleler ile ilgili sözlü ve/veya yazılı olarak , soru cevaplarla cümle anlama çalışmaları yapabilrsiniz.
Bir Kelimeden Oluşan Cümleler İçin Önemli Not :
Bu aşamada soru sayısı sınırlıdır. Örneğin '' yazdı '' cümlesinde :
- Ne ile yazdı sence ? Kalemle mi , çatalla mı ?
- Neye yazdı acaba ? Masaya mı , deftere mi ?
- Kim yazdı sence ?
- Ne yazmış olabilir ?
gibi sorular sorup öğrencinin tahminlerini alarak gerekirse seçenekler söyleyerek kısa sohbetler yapabiliriz.
Verimli ve Keyfi Bol Çalışmalar Diliyorum .
Girne Aydın Duruş
Özel Eğitim Öğretmeni